Ελληνική Καμάρα

Κατά ένα θρύλο (αφήγηση Κυρ. Παινεσάκη, Βαφές), το κλειδί της καμάρας έχει τοποθετήσει ένας άντρας μόνος του ο “Έλληνας Μάρκος”. Σε εποχές επίσης παλιότερες που δεν υπήρχε υπεράντληση υδάτων και στην “Καμάρα” παρέμενε κόλυμπος, υπήρχαν θρύλοι ότι το βράδυ της πρωτοχρονιάς, άνοιγαν τα νερά κι έβγαιναν νεράιδες από υπόγεια κρυστάλλινα παλάτια. Οι θρύλοι αυτοί εξαφανίστηκαν στις μέρες μας μαζί με τα νερά. Στην ευρύτερη περιοχή επίσης αναφέρεται ο θρύλος της χρυσής γουρούνας με τα δώδεκα χρυσά γουρουνάκια (Λύκαινας γα λα το τροφού σας;) που κι αλλού στην Κρήτη απαντά καθώς κι ο θρύλος της “Λιθωμένης αρκούδας” στον παρακείμενο Άγιο Αντώνη. Στην Αγία Παρασκευή επίσης έχουν βρεθεί δακτυλίδια (αργυρά ή μολυβένια) καθώς και κλειδαριές σπιτιών σε τάφους, σημείο ότι ο νεκρός είναι ο τελευταίος αποθανών από αδερφοσύνη ολόκληρη “κι έκλεινε το σπίτι” (πληροφορία Αγγελάκη Ηλία, Βρύσες). Εκτός από το τραγούδι που αναφέραμε ήδη και διασώζει ο Δεφνερ το 1918 στο Μπρόσνερο κι εκείνο που αναφέρει ο Αντώνης Γιανναράκης από τους Λάκκους (Κάτω στο Μαύρο Ποταμό…). Τραγούδι διέσωσε κι ο Παπαγρηγοράκης στη συλλογή του “Πέρα στη μπάντα τω Χανιώ” και που τα επαναδημοσιεύει ο Αποστολάκης στην πρόσφατη συλλογή του “Ριζίτικα της Κρήτης” (εκδόσεις Γνώση). Τραγούδι επίσης για την Ελληνική Καμάρα διασώθηκε στο χωριό “Χαμιντιέ” της Συρίας από την τουρκοκρήτισσα Γιασεμώ Μαρκάκη "Στην πέρα μπάντα τω Χανιώ, στην πόδε του Ρεθύμνους". Τελευταία, η αρχαιολογική υπηρεσία, άρχισε εργασίες αποκατάστασης του μνημείου που θα πρέπει να αποκατασταθεί και να δια μορφωθεί ο χώρος σε πάρκο αναψυχής. Δημοτικό τραγούδι για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΜΑΡΑ Κάτω στο μαύρον ποταμό καμάρα θεμελιώνουν, καμάρα θε να χτίσουνε μην πνίγουντ’ οι διαβάτες. Κι έναν πουλάκι κελαηδεί, φωνιάζει, Δε σωπαίνει: «Επά καμάρα μη σταθεί, καμάρα μη στεριώσει, 5 όξω να χτίσουν άθρωπο στον πόδα τση καμάρας. Μήτε στραβό μήτε κουτσό μήτε και δρομολάτη, παρά του πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα». «Άκουσε, πρωτομάστορα, τι το πουλί σου λέει». Παίρνει τον παραπόνεση στο σπίτι του και πάει, 10 ρωτά τον η γυναίκα του, η γι όμορφη σγουρήν του: «Είντά χεις, πρωτομάστορα, και κάθεσαι και κλαίεις;». «Το δαχτυλίδι μου ‘πεσε στον πόδα τση καμάρας». «Σώπασε, πρωτομάστορα, μα ‘γω θα σου το βγάλω». Βάνει αρχή στολίζεται απ’ το ταχύ ως το βράδυ 15 κι απού το βράδ’ ως το ταχύ, ως τ’ άλλο μεσημέρι. Βάνει τον ήλιο κούτελο και το φεγγάρι αστήθι και του κοράκου το φτερό βάνει καμαροφρύδι, την άμμο την αμέτρητη βάνει μαργαριτάρια, τα χοχλαδάκια του γιαλού τσικίνια στον λεμόν τση. 20 Και παίρνουν την οι βάγιες τση κι εις την καμάρα φτάνει. «Καλώς τα κάνετ’ , άρχοντες, και εσείς ούλ’ οι μαστόροι». «Καλώς τηνε τη ρήγισσα, την πενταπλουμισμένη». Και ψηλαναμπουκώνεται, μπαίνει εις την καμάρα. Ο γείς τση χτύπα με πηλό κι άλλος με το χαλίκι, 25 κι ο σκύλος πρωτομάστορας με το βαρύ μυστρίν του. «Αφήστε με να σάσε πώ δυο λόγια η καημένη: Τρείς αδερφάδες ήμεστα, κι οι τρείς κακογραμμένες. Η μιά επήγε από σπαθί κι η γι άλλη από πηγάδι, κι εγώ το κακορίζικο στόν πόδα τση καμάρας. 30 Πάρε συ, πέρδικα, πλουμί, κι εσύ, αηδόνι, διώμα, κι εσύ το ξενικόσταρο πάρε τα τά μαλλιά μου νά μήν τά πάρει θηλυκό κι έχει τα βάσανά μου». dim-vryson.chan.sch.gr